De wortel is een van de meest gegeten groenten in Nederland. Alleen ui, tomaat, bloemkool en sperziebonen staan bij ons vaker op het menu. Dit is logisch te verklaren, want wortels zijn het hele jaar door verkrijgbaar. De wortel, die soms ook peen wordt genoemd, is te verkrijgen in veel verschillende soorten. Een van de meest bekende soorten is de winterpeen: een dikke wortel met oranje kleur. In de Nederlandse keukens vinden we ook vaak de bospeen: een oranje wortel die in bosjes wordt verkocht. Nantes wortels zijn de wortelen die in zakjes als snack in supermarktkoelingen te vinden zijn. Wil je variëren in kleur? Oerpenen zijn niet alleen oranje te verkrijgen, maar zijn er ook in een paarse, rode of gele variant.
Eet jij regelmatig wortelen? Wij vertellen je waarom je deze kleurrijke groente vaker als ingrediënt zou moeten gebruiken.
Zijn wortels gezond?
De wortel is een groente. Een kenmerk van de meeste groentesoorten is dat ze veel vezels en gezonde nutriënten bevatten en erg weinig calorieën. Dit kenmerk geldt ook voor wortels.
Wortels bieden veel voordelen voor de gezondheid door de grote hoeveelheid voedingsstoffen. We hebben de belangrijkste vitamines en mineralen in wortel voor je op een rij gezet.
Betacaroteen
Wortels zijn een goede bron van betacaroteen (pro-vitamine A). Betacaroteen bevat carotenoïden, die zorgen voor de oranje kleur van wortelen. In je lichaam wordt betacaroteen omgezet in vitamine A. Deze vitamine heeft ons lichaam nodig voor de huid, ogen, groei, gezonde slijmvliezen, botontwikkeling en een sterk afweersysteem. Het gezegde dat het eten van wortels goed is voor je ogen is waar: vitamine A kan je netvlies helpen om licht om te zetten in signalen naar de hersenen. Door het eten van 100 gram wortelen zit je al aan 334% van je aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine A.
Vitamine B
In wortels zitten vitamine B1, B2 en B6. Het vitamine B-complex is van belang voor een sterk immuunsysteem, goedwerkend zenuwstelsel, goede spijsvertering en een juiste hormoonbalans. Uit onderzoek is gebleken dat vitamine B6 een belangrijke rol speelt bij het bestrijden van ontstekingen. Zo kan het in sommige gevallen ook helpen de klachten te verminderen van het Prikkelbare Darm Syndroom.
Vitamine C
Wortelen zijn een goede bron van vitamine C. In het artikel over vitamine C lees je uitgebreid welke gezondheidsvoordelen bij deze vitamine horen. Het is met name van belang voor een mooie huid, gezond haar en een sterk immuunsysteem. Ook speelt het een belangrijke rol in het voorkomen van hart- en vaatziekten door de functie van vitamine C als antioxidant.
Kalium
Het mineraal kalium heeft je lichaam nodig bij het regelen van de vochtbalans en de bloeddruk. Ook wordt de werking van zenuwprikkels verbeterd, waardoor spieren goed kunnen samentrekken. Wat veel mensen niet weten is dat niet alleen calcium zorgt voor sterke botten, maar dat kalium hier ook een belangrijke rol in speelt. Zo houdt kalium de botten gezond en sterk.
Vezels
Met het eten van 100 gram rauwe wortels heb je al 11% van je aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voedingsvezels binnen. Vezels zijn noodzakelijk voor een soepele spijsvertering. Ze helpen het risico te verminderen op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en darmkanker. Ook zit je sneller vol door het eten van vezels. Aangezien wortels veel vezels bevatten en weinig calorieën, kan deze groente helpen als je vet wilt verliezen.
Wortelsap, hoe gezond is het?
Zoals je zojuist hebt gelezen zijn wortels erg gezond door de vele nutriënten. Veel mensen proberen de positieve effecten van wortels te bereiken door middel van het drinken van wortelsap. Maar is dit wel net zo gezond als het eten van worteltjes?
Om maar gelijk met de deur in huis te vallen: veel van de hierboven genoemde gezondheidsvoordelen gelden ook voor het drinken van wortelsap. Wel is het hierbij van belang op welke manier de wortels geperst zijn. De koudgeperste methode zorgt voor een optimaal behoud van voedingsstoffen. Wanneer er warmte vrijkomt gedurende het verwerkingsproces, zal een deel van de nutriënten verloren gaan en daardoor zullen de gezondheidsvoordelen afnemen. Ook is het van belang dat het sap is gemaakt van biologische wortels. De gezondheidsvoordelen van wortels zullen niet opwegen tegen de toxische bestrijdingsmiddelen in niet-biologisch sap.
Bij het drinken van een groentesap krijg je al snel 1,5 kilo verse groente en fruit binnen. Dat is een stuk makkelijker dan het eten van 10 met groente en fruit gevulde salades.
Wel is het belangrijk om te voorkomen dat je wortelsap drinkt en vervolgens helemaal geen groente meer eet. In koudgeperst sap zitten geen voedingsvezels. Dit heeft zijn voordelen, want zo raak je minder snel vol en kan je dus meer gezonde voedingsstoffen binnenkrijgen. Toch zijn voedingsvezels van essentieel belang voor een gezonde spijsvertering.
Word je oranje als je te veel wortels eet?
Je hebt vast al eens gehoord dat je oranje kan worden als je te veel wortels eet. Hier zetten veel mensen hun vraagtekens bij, maar het is toch echt een feit! Het krijgen van een oranje huid door het eten van wortels wordt ook wel carotenemie genoemd. De verkleuring wordt veroorzaakt door de stof betacaroteen in wortel.
Je hoeft niet bang te zijn dat je al snel na het eten van een wortel oranje verkleurt; de meeste mensen verkleuren namelijk pas als ze 30 miligram betacaroteen hebben binnengekregen. Dit staat gelijk aan 5 flinke winterpenen.
De verkleuring is voornamelijk te zien op de lichte delen van het lichaam, zoals je handpalmen en voetzolen.
Hoe kan je worteltjes eten?
De wortel is een veelzijdige groente waar je veel kanten mee op kan. De meest gebruikte bereidingswijze in Nederland is het koken van wortel. Het duurt ongeveer 10 tot 20 minuten tot de groente gaar is, afhankelijk van het formaat van de wortels.
Wortels lenen zich goed voor het maken van wortelpuree. Hiervoor kook je de wortelen iets langer dan 20 minuten, tot ze makkelijk gepureerd kunnen worden.
Verder kan je wortelen grillen, bakken of wokken. Onze favoriet: gegrilde (oer)wortelen uit de oven. Deze zien er ook nog mooi uit door de afwisseling van paarse, oranje en gele wortels.
Een van de beste manieren om wortels te bereiden is stomen. Gestoomde wortelen behouden tijdens het garen de smaak en optimale voedingsstoffen. Als je groenten kookt in een pan met kokend water, gaat er zo’n 20 tot 50 procent van de vitamines en mineralen verloren. Hoe langer de wortelen worden gekookt, des te meer voedingsstoffen er verloren gaan.
Toch is het goed om je te realiseren dat het eten van rauwe wortels het gezondste is. Dit doe je door rauwe wortels te snacken of koudgeperst wortelsap te drinken.
Je kunt thuis zelf wortelsap maken. Dit doe je bij voorkeur via de koudgeperste methode met een slowjuicer. Heb je geen slowjuicer? Dan kan je ook een blender gebruiken. Een nadeel van de blender is dat er door de snel roterende messen voedingsstoffen verloren gaan. De meest populaire ingrediënten die goed samengaan met wortelsap zijn gember en sinaasappel, maar ook ananas, kurkuma, appel en rode biet zijn heerlijk in combinatie met wortel.
